SEÇİM FIKRALARI  :) “NERDE ESKÄ° SEÇİMLER” Her seçimde olur Elli seçimlerinde Konya'da duvarlara asılı afiÅŸleri okuyan köylü ile aday arasında ÅŸu konuÅŸmalar geçer: " Topraksıza toprak, topraÄŸa tapu,ürüne fiat." " Ne zaman olacak bunlar " " Her seçimde, her seçimde. " "Oylar nereye gider ?" 1950 Seçimlerinde oyunu kullandıktan sonra, köylü seçmen geri döner. " Bey pusulamı geri istiyorum. " " Geri verilmez, niçin istiyorsun? " “Adres yazacağım” " Adres yazılırmı be Adam!.." " Geçen seçimde adresi yazmadık ta oylar baÅŸka partiye gitti de..." "Geçersiz oylar ne olur ?" 1965 seçimlerinde Ä°stanbuldan milletvekili seçilebilmek için 20.114 oy gerekiyordu. Oysa 27.937 oy geçersiz sayılmıştı. Milli bakiye sistemine göre bu oylar sayılsa idi birde geçersiz milletvekili çıkardı.----- "Babasının yerine kızı" 1950 seçimlerinde Afyon milletvekili ve millet partisi Yönetim kurulu üyesi Sadık AldoÄŸan radyoda konuÅŸacaktı. Fakat AldoÄŸan tutuklanmış. Bunun üzerine konuÅŸmayı kızı Gönül AldoÄŸan yaptı : " Bu saatte babam Sadık AldoÄŸan buradan partisi adına ulusumuza seslenecekti. Ancak az önce polisler geldi, babamı Ä°stanbul'a götürmek için tutukladılar. Ben kızı Gönül AldoÄŸan, onun yerine konuÅŸuyorum. KonuÅŸmam özgürlüğünü yitiren babamın, milletimiz özgürlüğe kavuÅŸsun diye babam tarafından yazılmış olandır." "Kime oy verelim ?" Kürsüye çıkmış olan aday, atıp tutuyor : " Falanca parti koministtir,ona oy vermeyin!" " YaÅŸa..." " Filanca Genel BaÅŸkan masondur,ona oy vermeyin." " Varol..." " Åžu parti de dinsizdir, ona da oy vermeyin!" " Nurol..." Kalabalığın arasından biri sorar. " Peki kime oy verelim? " " Bana oy verin, bana..." "Dimitri camiye gitti" 46 seçimlerinde oylama yöntemi şöyleydi : Oylar açıkta, herkesin gözü önünde atılıyor, oyların sayımı kapalı yerde, herkesin gözünden ırak yapılıyordu. Onun için olacak, bugünkü deyimle, 1946 seçimleri ayıplıdır. Çünkü kapalı yerlerde yapılan oy sayımının içine neler girmez, neler çıkmaz. 1950 seçimlerinde ise oyların atılması gizli yerde olacak, kapalı bir yerde atılacaktı.Sayımı ise açıkta herkesin gözü önünde yapılacaktı. Oyların gizli, kapalı bir hücrede atılması için her seçim sandığında bir hücre bulunması gerekiyordu. Hesaplandı, kitaplandı, kapalı hücreler yaptırmak dünyanın parası idi. Ne yapsın hükümet, Oyların okullarda,camilerde kapalı bir yerde atılmasına karar verdi. Ä°stanbul'da Hiristiyanların bol olduÄŸu bir yerde adres soran birine: " Dimitri mi ? Dimitri camiye gitti" demiÅŸlerdi. Camiye gitmiÅŸti ama namaz kılmaya deÄŸil. "Askerler de döğüşür" 1950 Seçimlerinde, seçime katılan her partinin listesinde bir general vardı. Üç parti de CHP, DP, CMP listelerinin başına birir emekli Generali aday olarak koymuÅŸlardı. Listeyi görenler; " Aaaa, " demiÅŸlerdi, " Seçim savaşı, emeklisi generaller arasında oluyor." " Hep siviller deÄŸil, askerler de seçim sandığında savaÅŸ verecekler." "Bu da bir hastalık" Dünya kadar para harcadığı halde, listeye bile giremeyen adaya soruyorlar : "Durum nasıl ? " "Lanet olsun, bir daha partilerin önünden bile geçmeyeceÄŸim" diyor. Aradan dört yıl geçiyor, bakıyorlar ki bizim ki adaylığa yeniden soyunmuÅŸ. " Ne o? diyorlar." " Ne olsun hastalık..." "Millete tansiyon lazım" Cemal madanoÄŸlu, Ä°stanbul'dan bagımsız olarak adaylığını koymuÅŸtu. Seçim masrafları için de katını satmış, onun parası ile masrafları karşılamıştı. Seçimler sonuçlanmış, PaÅŸa yeterli oyu alıp seçilememiÅŸti. PaÅŸa, çevresindekilere seçim sonucu : "Durum nedir? Diye sormuÅŸ." " Yitirdiniz paÅŸam." " Anlaşıldı, bu millete bir tansiyon aleti lazım." " PaÅŸam, size de oturacak yeni bir kat." "Kürsüye çıkan var mı?" 1965 seçimlerinde Milas'ın bir ilçesinde düzenlenen mitingde, Halk Partisi'nden Mualla Akarca, birkaç partili daha konuÅŸacaklar. Ancak toplananlarda bir korku var. Kentin bıçkınlardan Bahri Can, Hasan Bilgili, Mehmet Zeki ve Ä°sa, tabancaları çekip ateÅŸ etmeye baÅŸlamışlar : " Paçası sıkan varsa kürsüye çıksın!..." Kimsenin paçası sıkmamış. "Seçim dosyası" Erzurum'da seçmenlerin genç adaylara daha çok deÄŸer verdikleri haberi yayılmıştı. Saçları aÄŸarmış adaylardan bazıları saçlarını siyaha boyatmışlardı. Seçim sonuçlandı, saçlarını siyaha boyayanlardan çoÄŸu seçimi yitirmiÅŸti. ArkadaÅŸları : "Bu halin nedir" diye sorduklarında, cevapları : "Seçim boyası " olmuÅŸtu. "Elleriniz uçkurunuzda" Adaylardan biri AÄŸrının Tutak ilçesinde seçim nutku atıyor. " Buralara neler yapıldı? Bir eksiÄŸiniz, gediÄŸiniz var mı? " " Şükür herÅŸeyimiz var " " Yolunuz ' " Var " " Caminiz " " Var " " Okulunuz " " O da var. " BaÅŸlar aday konuÅŸmaya : " Ulan möhterem ve aziz Tutaklılar, size möhterem demeyecektim, ama iÅŸte diyorum. Ulan size herÅŸeyi yaptık. Helaları bile aÄŸzınızın içine yaptık,elleriniz uçkurunuzda Fırat'tan bu yana gelmezsiniz..." "Ben ismet PaÅŸa'nın milletvekiliyim" Seçmenlerde bir adet vardır, Ä°ÅŸleri için baÅŸkente geldiklerinde çat kapı, milletvekillerinin evlerine gelirler. Sabah sabah, durmadan birÅŸey isterler. Gene milletvekillerinden kontenjandan gelme birinin kapısı sabah karanlığında çalınır. Hanımı kapıyı açar. " Ne var " " Beyi görmek istiyoruz." " Bey uyuyor " " Uyandırın " " Uyandıramam " " Biz de bir daha oy vermeyiz, o da milletvekili olamaz." Kapı ardında bu sözleri duyan milletvekilinin tepesi atar. " Defolun ÅŸurdan, der, ben sizin deÄŸil Ä°smet PaÅŸa'nın milletvekiliyim." "Okuma yazma bilirim" Milletvekili olmak için adaylardan diploma istemezler. Ama okuma, yazma bilmesi ÅŸarttır. 1957 Seçimlerinde Hüriyet partisi adayına okuma yazma bilmiyor diye itiraz etmiÅŸler 55 yaşındaki adayı sınava çekmiÅŸler. Kem küm ettikten sonra sınavı zorla verebilmiÅŸ, milletvekili olmuÅŸtu. "Kendi adını yazdırmış" 1965 seçimlerinde AP'nin aday listelerini Yüksek Seçim Kurulu'na götüren parti temsilcisinden. Diyarbakır listesinde eksik bulunan bir aday için bir ad vermesini istemiÅŸler. Temsilci de vakit bulamadığından, tutup listenin enüstüne kendi adını yazdırmıştı. Seçim sonucu ilan edildiÄŸinde bakmışlar ki temsilci de milletvekili olmuÅŸ. BirÅŸey diyememiÅŸler, sineye çekmek zorunda kalmışlar. "Bunlar da resmi iÅŸ deÄŸil mi?" 1965 Seçimlerinde Antalya'da devlet Su Ä°ÅŸleri memurlarından birisi Adalet partisi'nin afiÅŸ ve broşürlerini resmi hizmete mahsus yazılı bir kamyonetle dağıtır, dururmuÅŸ. Kendisini yakalamışlar, sorguya çekmiÅŸler. VerdiÄŸi ifade de ÅŸunları söylemiÅŸ : " Bu yaptığım da resmi iÅŸ deÄŸil mi? Adalet partisi seçimi kazanacak ve hükümeti kuracak. Yaptığım yabancının malı deÄŸil." "Taşıt kıtlığı baÅŸladı" 1954 Seçimlerinde Tokat'a adaylar bütün araçlarını kiraladıkları için kentte hiçbir boÅŸ taşıt bulunamamıştı. Kent halkı hastalarını hastaneye götürmek için olsun taşıt bulamamışlardı da adaylardan ödünç taşıt almışlardı. "Yenice paketine yazılan dilekler" Seçim bölgesinde aday, seçmenlerin dileklerini Yenici sigarası paketinin ardına yazıp,not alıyordu. Aday seçmenlere sormuÅŸ: " Niye gülüyorsunuz?" cevap: " Bundan dört yıl önce gelen aday da dileklerimizi Yenice paketi ardına yazmış, gitmiÅŸti. adayımız vatandaÅŸa verecek cevap bulamamış bön bön bakakalmış. "Oy pusulası yerine reçete" 1954 Seçimlerinde, Ä°stanbul'da 231 numaralı sandıktan oy pusulası yerine bir reçete çıkmıştı. Sinir hastalıkları reçetesinin üstünde, " bu rejim de hastadır " diye yazıyordu. "Zeytin vergisini kaldıracağız" Bir partinin van'a giden genel sekreteri elindeki kağıda bakarak durmadan konuÅŸuyor : " Ä°ktidara gelirsek ilk yapacağımız iÅŸ vergileri indirmektir. Hayvanlardan vergi almayacağız. Hele zeytin vergisini tümden kaldıracağız." Dinleyenler önce kıkır kıkır, sonra da kahkaha ile gülmeye baÅŸlamışlar. " Gülmeyin, size söz zeytin vergisini kaldıracağız." Dinleyenlerden bir ses : " Bizde zeytin de yok zeytin aÄŸacı da..." MeÄŸer genel sekreter, ege için hazırladığı konuÅŸmayı yanlışlıkla van'da okumuÅŸ. "Balıkçı köyünde buÄŸday fiyatı" Antalya'nın bir köyünde aday konuÅŸuyor : " BuÄŸday fiatlarına zam yapacağız..." " Yuh... Yuh..." " Niye yuhalıyorsunuz, gerçekten zam yapacağız." " Bizim bura balıkçı köyüdür,buÄŸday da yetiÅŸmez. EÄŸer zam yaparsanız, ekmeÄŸi pahalı alacağız. Yuh sana aday..." "Meydan aÄŸzına kadar dolu deÄŸil mi?" 1977 Seçimlerindeydi. Halk meydanda birikmiÅŸ,Parti liderini bekliyordu. Parti lideri gecikiyor, bir türlü gelmiyordu. Partili mızmızlandı : Gelecekse gelsin, sonra pazar dağılacak, köylüler gidecek, bizi kınıyacaklar. Öteki parti kadar adam toplayamamışsınız. Yazıklar olsun diyecekler, Oysa bakın oysa meydan aÄŸzına kadar dolu deÄŸil mi? "Niye resim çekmiyorsunuz ?" Kürsüde konuÅŸan parti baÅŸkanı resmini çeken foto muhabirlerine çıkıştı : " Çekilin önümden, milletimi göremiyorum. Milletimle aramıza giriyorsunuz. " Muhabirler kızdılar,baÅŸkanın resmini çekmediler. Öteki ÅŸehre varıldığında bu kez parti baÅŸkanı muhabirlere yakınıyordu : " Hadi çocuklar resmimi çekmeyi unutmayın. " "Åžu muhaliflere de bir kaç oy verin" 1977 secimlerindeydi. Demirel Ä°zmir' den Ege'yi seçim için dolaşıyordu. Denizli-Aydın ve MuÄŸla yolları hınca hınç seçmenlerle doluydu. Demirel şöyle dedi: 'Acıyorum ÅŸu muhalefet partisine. Bakın bütün oylar bize gelecek. ben halka dönüp de ÅŸu zavallı partiye de bir kaç oy verin diyemem ki." "Hal hatır sormak " Demirel ile karşılaÅŸtığınız zaman " Nasılsınız" diye sormuyor, "Eyi misiniz " diyor. Sonra yanıtını beklemeden kendi ekliyor: " Eyisiniz, eyi..." "PaÅŸaların devirdiÄŸi padiÅŸahlar" Demirel 1974 seçimlerinde Trabzon' da konuÅŸurken askerlerin darbe yapmalarını eleÅŸtiriyordu: "Osmanlı tarihinin sivri noktalarını çok dikkat etmek gerekir. Sultan Aziz'i günün birinde bir kaç osmanlı paÅŸası tahttan indirir. Yerine sultan Murat'ı geçirir. Murat, taht da 90 gün kalır, Onu da bir baÅŸka paÅŸa indirir. Osmanlı döneminde paÅŸaların devirdiÄŸi iktidarlar hiçkimsenin iÅŸine yaramamıştır. Ne deviren paÅŸaya nede devrilen padiÅŸaha. "Her seçimde ödleri kopar" Rize'nin sevimli belediye eski baÅŸkanı Ekrem Karadeniz'den milletvekillerinin ödü koparmış. Ekrem karadeniz'e sorarlar : " Milletvekilleri sizden niye korkarlar." " Her seçimde Ekrem aÄŸabey aday olacak derler. Ben aday olursam bunlardan çok oy alırım. Ama istemem. Ankara'ya giderim, Ekrem aÄŸabey aday olmak için geldi derler. Bakarlar ki aday deÄŸilim, Yüreklerine su serpilir. bu korku ikinci seçime kadar iÅŸe yarar. "Reyi Bursalılar verecek" Demirel bursa seçim gezisinde ihsan sabri ÇaÄŸlayangil'i ortalıkta göremeyince yanındakilere sordu : " Ä°hsan sabri Bey yok mu ? " " Yok!..." " Nerede ? " " DavetliymiÅŸ, Kanadaya gitmiÅŸ." " Ä°hsan Bey'e Kanadalılar oy vermeyecek ki Bursalılar verecek..." "Konyadan oy yok..." Demirel, seçimde Konyalılardan oy istemiyor, " Kırat'ın alnı Konya'da yeniden güneÅŸ görecektir." diyordu. Bunun anlamı, Konya'da kazanacağız demekti. Öğrenciler arasından sesler yükseldi. " Sana Konyadan oy yok..." " Demirel aldırmıyor, konuÅŸmasını sürdürüyordu : " Benim selamlarımı..." " Sana Konya'dan oy yok!.." Öğrenciler Ä°mam Hatip okulundandı. Demirel yumuÅŸatmak istedi : " Herkes bize oy verirse neremize koyacağız arkadaşım. Sende oy verme..." " Ä°mam Hatip okulları..." " Ä°mam Hatip okullarını ben açtım, Ötekiler kapattı. Gücün varsa, sen git kapatılanları aç." Ortalık duruldu. "Smokin nasıl giyilir ?" Seçimlerden sonra balo veriliyor. Her milletvekili smokinli gelecek. Bakıyorlar ki yeniler gün batmadan smokinlerini giymiÅŸler. BaÅŸkan, smokinle dolaÅŸanlara çıkışıyor. " Gün batmadan smokin giyilmez . " " Neden giyilmez ? " " Adet öyledir de ondan. " Yeni milletvekili orta da dolaÅŸan smokinlileri gösteriyor : " Gün batmadan giyilmez de bunlar neden giymiÅŸler ? " " Onlar giyer, onlar garson. " "Bizi bizden soruyorlar" 1977 Seçimlerin de Bayar'la Demirel buluÅŸacaklardı. Caddebostan'daki evin telefonu çaldı. Telefonu açan " Siyasi ÅŸubeden arıyorlar " dedi. Bayar, Orhan Cemal Fersoy'a " Sen bak, ne istiyorlar " Fersoy, " Burası Bayar'ın evi ne istiyorsunuz ? " diye payladı. " Kapıda ki bizim memurla görüşebilir miyiz ? " " Görüşemezsiniz." " Öyleyse size sorsam, Bayar'la Demirel buluÅŸtular mı ? " Fersoy kızgınca salona girdi. Oturanlara bizimle ilgili istihbaratı bile bizden öğrenmek istiyorlar, bu kadarı da fazla dedi. "Sandalye yeter, birazda masa" Seçim sonuçları belli oldukça genel merkeze telgraf çakıyorlar: "BeÅŸ sandalye aldık" "On sandalye daha aldık." Seçim sonuçları belli oldukça sandalye sayısı da artıyor. "Elli aldık, altmış aldık,yüz aldık." Parti sekreteri sandalyenin milletvekili anlamına geldiÄŸini bilmiyor, yanıt veriyor: "Partiye bu kadar sandalye yeter, biraz da masa alın..." "Seçim balo gibidir " Gene bunalımlı bir dönemdi, seçime gidilmesi öneriliyordu. Demirel'e sordular : " Niçin seçme gitmiyorsunuz ? " " Hazır deÄŸiliz. " " Nasıl hazır olacaksınız ? " " Bakın anlatayım. Seçim de balo gibidir. Hazır olmadan gidilmez. Sen benim arkadaşımsın, bana rastlıyorsun, "Gel seni baloya götüreyim diyorsun. Ben ne yapacağım ? " ArkadaÅŸ izin ver hazırlanayım diyeceÄŸim. Ä°ÅŸte öyle " "Dünyada en zor ve en kolay ÅŸey nedir ?" Politikacıya sormuÅŸlar : " Dünya en zor en kolay ÅŸey nedir. " En kolayı aday olmak, en gücü de seçilebilmek. " "Hep tersine giderdi" " Adayın biri Zara yakınlarında Kızılırmak'tan geçerken suya düşmüş. KoÅŸup Parti baÅŸkanına haber vermiÅŸler. " Bizim aday mı ? " " Bilmiyoruz, adaylardan biri. " " Akıntıya doÄŸru mu gidiyordu, tersine mi ? " " Akıntıya doÄŸru. " " Bizim aday olamaz. Bizimki hep tersine giderdi. " "Bunlardan kaçmıştım" Rusya'dan kaçıp Türkiye'ye sığınan Yusuf Akçura üniversitede ders verirken dışarıdan büyük gürültüler geliyor. Ne var diye pencereye koÅŸuyorlar. 1946'nın coÅŸkulu mitinglerinden biri yapılıyor. Gençler ellerinde bayraklar, baÄŸrışıp çaÄŸrışıyorlar. Hoca bunları görünce hemen oracıkta bayılıyor. Kolanyalar,eterler ayıltıyorlar. " Ne oldu hocam ? " " Ben Rusya'da bunlardan kaçmıştım, burda da gelip beni buldular. " "Karagöz'ün ÅŸadırvanına benziyor" Meclis'te uçak alımında yapılan bir yolsuzluktan söz ediliyordu. Åžair Yahya Kemal'e sorarlar : " Bu olaya ne dersin üstat ? " " Ne diyeyim, Karagöz'ün ÅŸadırvanına benziyor. " " Anlayamadım." " Hükümet musluÄŸu açarsa akar, açmazsa sular durur. " "Bir daha karşımda görmeyeyim" Her seçimde karşısına dikilen adaya parti baÅŸkanı çıkışır : " Seni bir daha karşımda görmek istemiyorum. " Aday sorar : " Sayın baÅŸkanım istifa mı ediyorsunuz ? " "Sen anayasayı çiÄŸnemiÅŸsin" Halis öztürk, 1950'de DoÄŸu'dan DP listesinde milletvekili olmuÅŸtu. Adı kimliÄŸinde Halis Öztürk diye yazılıydı, ama herkes onu Halis AÄŸa diye çağırırdı. Halis AÄŸa dediniz mi DoÄŸu da kuzeyden güneye deÄŸin, herkes tanırdı. GençliÄŸinde eÅŸkiyalık ettiÄŸi, yol kestiÄŸi söylenirdi. Günahı söyleyenlerin boynuna. Halis AÄŸa 1950'den 1960'a deÄŸin on yıl hiç sektirmeden milletvekili olmuÅŸtu. Derken 1960 Askeri harekatı onu milletvekili olarak bulmuÅŸ, yassıada'ya tıkmıştı. Halis AÄŸayı anayasayı taÄŸyir, tebdil diye bilinen ünlü maddeden mahkemeye vermiÅŸlerdi. Yargıç soruyordu : " Halis Öztürk' müsünüz ? " " Evet efendim. " " Söyle bakalım sen Anayasayı tebdil ve taÄŸyir etmiÅŸsin ? " " Neyi ne etmiÅŸtim ? " " Anayasayı çiÄŸnemiÅŸsin. " " Vallahi çiÄŸnemedim. " " ÇiÄŸnemiÅŸsin. " " Vallahi hakim bey , de ki Ä°ncil'i çiÄŸnemiÅŸim, Tevrat'ı çiÄŸnemiÅŸim ,Kuran'ı çiÄŸnemiÅŸim, olabilir. Ama bu anayasa nedir, görmemiÅŸim, bilmemiÅŸim, tanımamışım. " "Bizim lokantayı kapattırdılar" Gazeteciler 1977 seçimlerin'de Erbakan hoca'ya sordular : " Kaç il dolaÅŸtınız ? " " Elliye yakın. " " Adaylığınızı nereden koyacaksınız ? " " Konya"dan. " " Kaç milletvekili çıkaracaksınız ? " " Ä°ktidara geleceÄŸiz. " " Nasıl geleceksiniz ? " " Bakın bizden nasıl korkuyorlar, anlatayım. Isparta da bir olay oldu. Bizim il baÅŸkanı ısparta'nın en iyi ahçısıdır. Bizim baÅŸkanımız diye lokantasını belediye baÅŸkanı kapattı. Mahkemeye baÅŸvurdu, mahkeme de açtı. Belediye baÅŸkanı yeniden mühürletti. Yeniden açtırdık. Bunlar korku deÄŸil de nedir ? " "Orayı da sular basmış" Seçimi kazanıp parlamentoya giren arkadaÅŸlarına soruyorlar. " Sık sık avrupa'ya gidiyorsun, Roma'yı gördün mü ? " " Gördüm. " " Nasıl bir yer ? " " Her yeri yıkık ,yanık..." " Peki venedik nasıl bir yer ?" " Orayı da sular basmış." "Devlet çalgı, siz çengi" Kayseri'nin eskimez adaylarından ünlü biri, ölürken oÄŸullarını yanına çağırır, Şöyle der : " Bakın evlatlarım artık ben gidiyorum. Size son sözüm ÅŸudur : Devlet çalgı, siz çengi... Hiç sürçmeyin , ayak uydurmaya bakın!.." "Siz iktidarda biz muhalefette" 1946'da çok partili rejime gireceÄŸimiz günlerde Ä°smet PaÅŸa, Rauf Orbay'ı köşke çağırır. HoÅŸbeÅŸten sonra " Kazım Karabekir PaÅŸa'yı görüyor musunuz ? " diye sorarlar : " Ankara'da deÄŸil mi ? Siz görmüyor musunuz ? " " Evet, görüyorum. " " Öyleyse ? " Ä°smet PaÅŸa niyetini açıklar : " Yani demek istiyorum ki, önce yaptığımız gibi Kazım Karabekir PaÅŸa'yı alıp muhalif partiyi yeniden kursanız. Hep birlikte olsak. " " Ya : " diye duraklar Orbay, " Siz gene iktidar partinin başında, biz muhalefette ... AÅŸkolsun doÄŸrusu. Ben bu iÅŸte bir kez oldum, bir daha yoktum. " "Memleket'i nasıl görüyorsun ?" Trabzon'un muzipliÄŸi ile tanınmış siyasetçilerinden Osman Zeki Erdem'e sorarlar : " Durumu nasıl görüyorsun ? " O sırada kürsüde gözleri az gören bir aday konuÅŸuyormuÅŸ. Osman Zeki, adayı gösterererek : " Bizim arkadaÅŸ gibi görüyorum. " " Yani karanlık." " Ben demedim sen dedin." "Demek bilardo oynuyor" Ä°smet PaÅŸa on yıl ayrıldıktan sonra Gürsel PaÅŸa için köşke gider. Salonda bilardo masasını göremeyince yanındaki Selim Sarper'e sorar: "Bilardo ne oldu?" "Yukarı salona alındı, PaÅŸa bilardo oynuyor." "Ya öyle mi çok iyi, çok iyi! Demek bilardo oynuyor." "Bende okuyamadım" Seçmenlerden biri adaya bir mektup uzattı. "Ä°htiyaçlarımız bunda yazılı" dedi. Aday, baktı baktı, yazıyı okuyamadı. "Åžunu daktiloda, yazsaydın ya..." "Daktiloda yazacaktım, ama yazıyı bende okuyamadım." "Hangi enayiden aldı" Aday sordu:"Niye sormadan gülüyor?" "Bahse tutuÅŸup yüz lira kazandı." "Hangi enayiden?" "Benden." "Biz politikacıyız evladım" Kısa süre önce hakkın rahmetine kavuÅŸan Yozgatlı politikacılardan Celal Sungur, Hacettepe Ãœnüversitesi' nde dekan olarak görev yaptığı dönemde, CHP'den Yozgat Senatör adayı olmak için Yerköy ilçesine geldi. Adaylığı daha önce CHP Genel Merkezi' nce iki defa veto edilen Sungur, önseçime katılmak için ilçe teÅŸkilatlarının desteÄŸini toplamaya çalışıyordu. Celal Sungur, Yerköy ilçesinde CHP binasında gazetecilerle sohbet ederken, bir gazeteci sordu: "Efendim siz iki kez veto yediniz. Halen aday olmak istiyorsunuz. Åžu anda bulunduÄŸunuz görev senatörlükten daha iyi deÄŸil mi?" Sungur, hemen yanıt verdi: "Biz politikacıyız evladım. Bize CumhurbaÅŸkanlığı koltuÄŸunu da verseniz istifa eder hemen seçimlere koÅŸarız..." "1954 seçimleri bir ÅŸamardır" 1954 seçimlerinde CHP, 1950'de çıkardığı milletvekili sayısınında yarısını çıkarmıştı. Bu da 35-40'ı geçmiyordu. Koridorda rastladığı bir CHP'liye şöyle demiÅŸti! "Seçimler size bir ÅŸamar olduÄŸu gibi bizede bir ÅŸamardır." "Neden?" "Millet demek istedi ki, biz CHP'yi yıktık. Siz onları muhalefet diye hala niye sırtınızda taşıyorsunuz?" "KoltuÄŸun alçaltması" Bakanlıktan istifa eden arkadaşına aday soruyor: "Ne güzel gidiyordu, neden çekildin?" "KoltuÄŸu ayaklarının altına alırsan yükseltir, başının üstünde tutarsan alçaltır." "Anladım." "Yüzümü ne yana döneyim?" Yeni aday eski adaya sormuÅŸ: "Kahvede konuÅŸurken yüzümü ne yana döneyim?" "Vestiyere." "O da nesi?" "Biri paltonu yürütmesin..." "Bir deli mi bir partili mi ?" Menderes görkemli bir kalabalıkta Adana'dan Mersin'e gidiyor. TarsusÂ’ta gözleri dönmüş bir baba. BaÄŸlarbaşı evlerinden çıkıyor. Adı Ali Bayat'tır. BeÅŸ yaşında ki oÄŸlunu kurbanlık bir koyun gibi bacaklarının arasına yatırıyor. Elinde bir kasap bıçağı vardır. oÄŸlunun boynunda da bir yafta : " Londra uçak kazasında kurtulduÄŸunuz için oÄŸlumu kurban ediyorum. " "Herkes ÅŸaÅŸkınlık içindedir. Bir deli mi, yoksa bir partili mi? Menderes fırlıyor, bir tekme ile yaftayı çocuÄŸun boynundan çıkarıyor, çocuÄŸu kurtarıyor. Yassı ada da idama mahkum olduÄŸunda hiç kimse ortaya çıkmıyor. "Her ölenin yerine yenisi" Tek parti döneminde meclis bir türlü yenilenmez, hep aynı kadrodan oluÅŸurdu. O yıl birkaç milletvekili ölmüştü. Gedikli milletvekili, saygı duruÅŸunda arkadaşının kulağına fısıldadı. " Artık meclisimiz yenileniyor. " " Nasıl ? " " Her ölenin yerine yenisi geliyor." "Ne yana dönsem" Celal Bayar, daha partiyi kurmadan önce muhalefete geçmiÅŸti. Bir parti kuracağı söylentileri vardı. Bir gün gazeteciler yakalar. " Partiyi ne zaman kuracaksınız ? " " Bütün toplar bize çevrilmiÅŸ. SaÄŸa dönsem faÅŸist derler, sola dönsem komünist. Ortada kalıyorum, CHP'den niye ayrıldın, diyorlar. Vakti gelince kuracağız partiyi. " "Ä°yi bir arkadaÅŸtır" 27 mayıs'tan sonra Cemal Gürsel hem devlet baÅŸkanı, hemde BaÅŸbakandır. Kabineyi kuruyor. Gazeteciler basın - yayın bakanını merak ediyorlar. " Bakan kimdir ? " Gürsel düşünüyor, adını bir türlü hatırlayamıyor : " Ä°yi bir arkadaÅŸtır. " "Koca olmaz, hovarda olur" Menderes'e sol partileri soruyorlar. O da bir hikaye anlatayım diyor ; Anlatıyor. Adamın birinin bir kızı varmış ; gece olmuÅŸ : " "Kalk baba..." " Ne var ?" " Tez bana bir koca bul." " Bak kızım, ÅŸimdi gece yarısı çıkar bir koca aramaya kalkarsak, o sana koca olmaz hovarda olur. " Solcu parti imiÅŸ, ÅŸimdi olmaz. "Parmakla seçim kazanılmıyor" Haritayı açmışlar, üstünde seçim tahminlleri yapıyorlar. Genç, ateÅŸli partili parmağı ile göstererek konuÅŸurmuÅŸ : " Önce ÅŸurada ki seçimleri almalıyız, Sonra ÅŸuradakini, daha sonra da ÅŸurayı..." Ä°htiyar partili gülmüş : " EÄŸer parmakla seçim kazanılsaydı senin dedikleri olurdu." "Allah'ın rızası eksik " Aday, rahmetli DoÄŸan Nadi'nin odasında, " Kimler var ? " diye soruyor. " Ömer Rıza, Vasfi Rıza, Necmi Rıza var." " Bütün Rıza'lar toplanmış demek, bir Allah'ın rızası eksik..." "VatandaÅŸlar kime güvensin ?" Demirel Isparta'da konuÅŸurken gazeteciler sorular soruyordu : " KonuÅŸan Türkiye mi istersiniz, Susan mı? " " KonuÅŸan." " VatandaÅŸlar kime güvensin? " " Allah'a..." BaÅŸka soru gelmedi gazetecilerden. "Birbuçuk dakikalık adam mıyım ?" MSP - CHP Koalisyonu döneminde Erbakan TV'den yakınıyordu. " Biz de iktidar partisiyiz. Ecevit'in Almanya gezisi televizyonda 15 dakika gösteriliyor, benim Libya gezim birbuçuk dakika gösteriliyor. Ben bir buçuk dakikalık adam mıyım? " "Yıllarca çok partili rejime geçemedik" Ä°smet PaÅŸa sohbet ediyordu. Birden aÄŸzından ÅŸu sözler döküldü. " Biz istiklal mahkemeleri kurduk, birçok kiÅŸiyi idam sehpasına gönderdik. Fakat sonra yıllarca, çok partili bir demokratik rejime geçemedik. “ PaÅŸa bunları niye söyledi, etrafındakiler bir türlü anlam veremediler. "Anayasa deÄŸiÅŸmelidir" 1946 seçimlerinde Ä°smet PaÅŸa ileri gelenleri topluyor. " Ne diyeceksiniz? " " Bu Anayasa deÄŸiÅŸmelidir, diyeceÄŸim." " PaÅŸam, Anayasa bir parti üçte iki çoÄŸunlukla Meclis'e girerse deÄŸiÅŸir. Bakalım biz seçimleri kazanabilecek miyiz ?" PaÅŸa hiçbir ÅŸey demez yutkunur. "Erkekleri dururken" Sayın aday seçimleri yitirmiÅŸ, homurdanıp duruyor : " Hangi partidensiniz efendim.? " " Erkekleri dururken kadınları milletvekili yapan partiden. " "Tanıkları henüz dinlemedim" Yargıç sert bir sesle adaya sordu : " Suçlu olduÄŸunuzu kabul ediyor musunuz ? " " Bilmiyorum sayın Yargıç, henüz tanıkları dinlemedim." "Kadınların hakkı olsun " Biri erkek öteki bayan iki aday seçim nutku veriyorlar. Erkek : " Ben kadınlara da erkeklere de verilen hakkın verilmesini istiyorum. Bunun için savaÅŸacağım. " Kadın bunu yanıtlıyor : " Ben de erkeklerin kadınlar kadar olmasını istiyorum. " "Seçilmenin yaşı olmaz" Genç aday gene yaÅŸlı güngörmüş adaya sordu : " Ãœstad, hangi yaÅŸta evlenmeli ? " " OÄŸlum evlenmenin yaşı olmaz. Kadın, ilkin erkeÄŸin sevgilisidir. Sonra eÅŸi olur. Daha sonra da dadısı..." "Sözüm tutulmayacak mı ?" Karısı adaya çıkışıyordu " Bu evde hiç benim istediklerim olmayacak mı ? " Aday yanıtladı : " Olacak karıcığım, olacak da, hele ÅŸu seçimleri bir kazanayım. "