|
|
|
|
|
Halit Eren
|
|
IRCICA GENEL DİREKTÖRÜ
1953 yılında Yunanistan idaresinde bulunan Türk yurdu Batı Trakya’nın Gümülcine şehrinde doğdu. İlk ve orta tahsilini Batı Trakya’da, lise öğrenimini Sakarya’da tamamladı. 1976’da İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü’nden mezun oldu. 1989’da Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı’nda yüksek lisans eğitimini ve 1995 yılında aynı üniversitenin Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı’nda doktora eğitimini tamamladı.
Dr. Halit Eren 1981’de araştırmacı ve Kütüphane ve Dokümantasyon Bölüm Başkanı olarak IRCICA’ya katıldı. Birkaç yıl zarfında Genel Direktör Yardımcılığı vazifesini üstlendi. IRCICA’nın Orta Asya ve Balkanlar’la ilgili düzenlemiş olduğu kongre ve sempozyumların koordinatörlük ve tertip heyeti üyeliğinde bulundu. İslam Konferansı Teşkilatı’nın İslam Zirvesi Konferansları, İslam Konferansı Dışişleri, Kültür ve Enformasyon Bakanları konferans ve heyetlerine iştirak etti. 2005 yılı Ocak ayında IRCICA Genel Direktörlüğüne tayin edildi.
Dr. Eren, İngiltere Türk İslam Cemiyeti kurucusu ve yöneticisi (1979-1981); Batı Trakya Türkleri Dayanışma Derneği Yönetim Kurulu üyesi (1984-1994) ve Genel Başkanı (1992-1994); İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Vakfı Genel Sekreteri (1990- ); Türk Bilim Tarihi Kurumu kurucu üyesi (1989- ); Viyana’da kurulan Doğu Avrupalı Müslüman Azınlıklar Konseyi kurucu üyesi ve danışmanı (1990- ); Rumeli Eğitim Vakfı kurucu üyesi (1993- ); Türkiye Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı İhtisas Komisyonu üyesi (1993); Batı Trakya Eğitim, Kültür ve Sağlık Vakfı kurucu üyesi (1996) ve Başkan Vekili (1996-1998, 2002-2004); Rumeli Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği ikinci başkanı (1997-2001); Rumeli Türkleri Kültür ve Dayanışma Vakfı Yönetim Kurulu üyesi ve ikinci başkanı (2001- ); Türkiye Cumhuriyeti Devlet Bakanlığı, Balkanlar danışmanı (1997) olmuştur. Halen IRCICA (İslam Tarih Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi) genel direktörlüğü vazifesini sürdürmektedir. Arapça, İngilizce ve Yunanca bilen Halit Eren, Slav dilleri ve Farsça ile iletişim kurabilmektedir.
Yayınları
World bibliography of translations of the meanings of the Holy Quran: 1515-1980, Istanbul: IRCICA, 1986 (İsmet Binark ile birlikte).
Batı Trakya Türkleri (Western Thrace Turks), Istanbul: Halit Eren, 1997.
“The Muslim minority in Bulgaria: A status report”, Journal Institute of Muslim Minority Affairs, (London), c. 5, nr. 1, 1983-1984, s. 136-144.
“Batı Trakya Türklerinin eğitim sorunları: ilgili kanun, andlaşma ve protokoller” (Educational problems of Western Thrace Turks: laws, agreements and protocols), Türk dünyası araştırmaları dergisi, (Istanbul), nr. 2, 1979, s. 114-137.
“Reasons and purposes of translating the Glorious Quran: Intentions of the first Muslims’ translations”, The world symposium on the meanings and translations of the Glorious Quran, Malta: World Islamic Call Society, 1986, s. 35-43.
“Balkanlarda Türk ve diğer Müslüman toplumları ve göç olgusu” (Turkish and other Muslim communities in the Balkans and the migration phenomenon), Balkanlar, Istanbul: Ortadoğu ve Balkan İncelemeleri Vakfı, 1983, s. 289-299.
“Muslims of Western Thrace, Greece”, Proceedings of the sixth international conference of World Assembly of Muslim Youth: The Muslim minorities, Riyadh: World Assembly of Muslim Youth, 1986, s. 731-742.
“Al-Muslimun fi Traqya al-Gharbiyya-al-Yunan”, Al-Aqalliyat al-Muslima fi al-alam zurufiha al-muasıra, alamuha wa amaluha, Riyadh: Muslim Minorities in the World-World Assembly of Muslim Youth 1986, c. 3, s. 1077-1091.
“Batı Trakya’daki Türkçe süreli neşriyat üzerine: 1923-1988” (Periodical publications in Western Thrace: 1923-1988), Batı Trakya'nın sesi, (Istanbul), nr. 6, 1988, s. 18-23.
“Batı Trakya Türk yerleşim bölgeleri” (Turkish settlement areas of Western Thrace), Batı Trakya'nın sesi, (Istanbul), nr. 6-8, 1989.
“Turkish community and waqf administrations of Western Thrace”, XIth Turkish historical congress, Ankara, 1994.
“Batı Trakya” (Western Thrace), İslam Ansiklopedisi, Istanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1992, c. 5, s. 144-147 (Yusuf Halaçoğlu ile birlikte).
“Cumhuriyet döneminde göç ve iltica” (Migrations and refugees in the Republican period), Türklerde insani değerler ve insan hakları, Istanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, 1993, c. 3, s. 357-381.
“The organisations of the Western Thrace Turkish community”, Le Waqf dans le monde Musulman contemporain (XIXe-XXe Siècles), Istanbul: Institut Français d’Etudes Anatoliennes, 1994, s. 215-229.
“Osmanlı mirası bir medrese örneği: Gümülcine Medrese-i Hayriyyesi” (Medrese-i Hayriyye in Komotoni: a medrese as a specimen of Ottoman Heritage), Osmanlı dünyasında bilim ve eğitim milletlerarası kongresi (International congress on learning & education in the Ottoman world), Istanbul: IRCICA, 2001, s. 57-62.
Batı Trakya’nın sesi (The voice of Western Thrace, Istanbul), journal, founder and editor-in-chief, 1987-1994, General Coordinator, 1994-1997
Editor, Rumeli kültürü, (Rumelian culture, Istanbul: Rumeli Türkleri Vakfı), journal, 2002-
Dr. Eren’in iştirak ettiği kongreler
The Sixth International Conference of World Assembly of Muslim Youth: The Muslim Minorities, Riyadh 12-17 January 1986: “Muslims of Western Thrace, Greece.”
The Sixth International Conference of World Assembly of Muslim Youth: The Muslim Minorities, Riyadh 12-17 January 1986: “Muslims in Bulgaria.”
Symposium on Translations of the Meanings of the Holy Quran, “The reason in translating the meaning of the Holy Quran and purposeful translations”, Istanbul: 21 March 1986.
Congress on the Developments in Central Asia, London, 1987.
Sixth Turcology Congress, 22 September 1988, Istanbul: “Periodical publications in Western Thrace: 1923-1988.”
International Congress on Turkish History, Ankara, 1990: “Foundations in Western Thrace.”
Congress on Muslim Minorities in Eastern Europe, Vienna, 1989, 1990 and 1991: Papers on the situation of Muslims in Bulgaria and Greece.
Congress on Muslim Minorities in Eastern Europe, Romania, 1990.
Congress on the Islamic Culture in Macedonia, Skopia, 1990.
General congresses of Western Thrace Turks, Istanbul, 1995, 1996.
International Symposium on Islamic Civilisation in Caucasia, Baku, 9-11 December 1998 (member of organizing committee and coordinator on behalf of IRCICA).
International Congress on Learning & Education in the Ottoman World, Istanbul, 12-15 April 1999: “Medrese-i Hayriyye in Komotoni: a medrese as a specimen of Ottoman Heritage.”
International Symposium on Islamic Civilisation in the Balkans, Sofia, 21-23 April 2000 (member of organizing committee and coordinator on behalf of IRCICA).
International Symposium on Islamic Civilisation in Volga-Ural Region, Kazan, 8-11 June 2001 (member of organizing committee and coordinator on behalf of IRCICA).
Second Congress on the Balkans: Balkans in the 21th Century, Istanbul, 11 May 2002 (organizer and chairman).
Seminar on the Cooperation of the Turks and Albanians Thoroughout the History, Tirana, 27 September 2002 (chairman of organizing committee).
Congress on the Conquest of Istanbul and Rumeli in its 550th anniversary, Istanbul, 24 May 2003 (chairman of organizing committee).
Second International Symposium on Islamic Civilisation in the Balkans, Tirana, 4-7 December 2003 (member of organizing committee and coordinator on behalf of IRCICA)
Third International Symposium on Turcology in the Balkans, Kotor, 8-12 September 2003 (co-chairman)
Meeting for the Commemoration of Alija Izzetbegovic, Istanbul, 21 February 2004 (chairman of organizing committee)
Journées d’Etudes “Islam et Sociéte,” Paris 3 March 2005: “Religious Foundations (Waqfs) in Turkey and the Balkans: historical aspects and current issues.”
International Islamic Economic and Cultural Conference, Lahore 25-26 April 2005: “Islamic architecture: economic, cultural and social aspects.”
Halit Eren iletişim
[email protected]
HABER
Osmanlı, Mısır'da yeniden doğdu
Cumali Önal
09 Aralık 2007
Son dönemde Türkiye ile ekonomik, siyasi ve kültürel alanda büyük bir yakınlık kuran Mısır, bir ilke daha imza atarak, 12 ülkeden 70'ten fazla uzmanı bir araya getirerek 'Osmanlı döneminde Mısır'ı masaya yatırdı.
İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) ile Mısır Kültür Bakanlığı Yüksek Konseyi eşbaşkanlığında yapılan 5 günlük konferansa Türkiye'den de 28 akademisyen katıldı. Konferans boyunca 'Osmanlı belgelerinde Mısır' sergisi de programa katılanlar tarafından takip edildi.
IRCICA Genel Müdürü Halit Eren, konferansa katılmak için sadece Türkiye'den 300 başvuru olduğunu, bunun da konferansa gösterilen ilginin bir işareti olduğunu belirtti. Konferansın eşbaşkanı Kültür Bakanlığı Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Ebu Şadi de konferansın tarihî bir nitelik taşıdığını, bu tür toplantı ve konferansların tarihe ışık tutacağını belirtti. Benzer bir konferansın 2005 yılında Suriye'de yapıldığını, o konferansa katılan Mısırlıların da talebiyle benzer bir konferansın Kahire'de yapılmasının kararlaştırıldığını açıklayan IRCICA Genel Müdürü Eren, bu konferansın iki-üç yılda bir tekrar edileceğine işaret etti. Önümüzdeki yıl Fas'ta da 'Osmanlı döneminde Mağrib' başlığı altında bir konferans düzenleyeceklerini söyleyen Eren, Osmanlı sınırları içinde yer alan diğer ülkelerle de benzer toplantılar yapmayı planladıklarına işaret etti. Osmanlı döneminde Mısır'la ilgili derli toplu eser sayısının çok sınırlı olduğunu da vurgulayan Eren, bu eserlerin başında İslam Konferansı Örgütü Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu'nun yazdığı 'Mısır'da Türkler ve Kültürel Mirasları' adlı eserin geldiğini vurguladı.
Halen Mısır kütüphane ve arşivlerinde 200-300 bin eser ve tarihî vesika bulunduğunu da belirten Eren, Mısırlı tarihçilerin son dönemde Osmanlı dönemine yoğunlaşmalarının kendileri açısından dikkat çekici bir nokta olduğunu ifade etti. 1952 yılındaki Hür Subaylar Hareketi'nin 'Son Osmanlı' olarak kabul edilen Kral Faruk'u tahttan indirmesi ve ardından da Cemal Abdulnasır'ın başa geçmesiyle geçmişe ait izlerin silinmeye çalışılması, Kavalalı Mehmet Ali Paşa'dan (Mısırlılar Muhammed Ali diyor) önceki yaklaşık 300 yıllık Osmanlı döneminin Mısır tarih kitaplarında ya hiç yer bulamamasına ya da karanlık bir çağ olarak adlandırılmasına sebep olmuştu. 1980'li yıllardan itibaren IRCICA'nın devreye girmesiyle Mısır'daki okul kitaplarında Osmanlı'yı işgalci ya da kötü gösteren ifadelerin büyük bir kısmı çıkarılmasına rağmen ülkede halen modern Mısır tarihi Mehmet Ali Paşa'nın vali olarak tayin edildiği 1805 yılından itibaren başlatılıyor. Ülkede ayrıca 250 yıldan fazla bir süre iktidarda kalan Memlükler de 'Türk' olarak değil 'Kafkasyalı' ya da 'Çerkes' olarak adlandırılıyor.
'Osmanlı Commonwealth'i oluşturulsun' teklifi yapıldı
Osmanlı'nın Süveyş Kanalı'nın açılmasına neden karşı çıktığından Osmanlı döneminde Kıptilerin yaşamına, Osmanlı Commonwealth'ının gerekliliğinden Mehmet Ali Paşa'nın sadrazam olma isteğine kadar pek çok konunun belgelerle ortaya konduğu konferansta yapılan sunumlardan bazıları özetle şöyle:
Prof. Safsafi Ahmet (Mısır): Türklerle Mısırlılar o kadar iç içedir ki, bin yıldan fazla süren ortak tarih, Türkiye karşıtı olarak yanlış bir şekilde aksettirilen Cemal Abdulnasır'ın şu tarihî sözünde hayat buluyor: 'Hangi Türk kanını tahlil ederseniz Arap, hangi Arap'ın kanını tahlil ederseniz Türk kanına rastlarsınız.'
Prof. Mihai Maxim (Romanya): Osmanlı döneminde Mısır'ın konumu diğer eyaletlerden farklıydı. Çok geniş özerklikleri vardı. Bunu, Osmanlı Commonwealth'ı olarak adlandırabiliriz... Günümüzde de bu proje yeniden değerlendirilebilir ve Osmanlı ülkeleri arasında yeni bir oluşumun adımları atılabilir.
Prof. Cevdet Küçük: II. Abdülhamit dönemi aynı zamanda İngilizlerin kışkırtmasıyla Arap isyanlarının da başladığı dönemdir. II. Abdülhamit, Mısır'ı Osmanlı sınırları içinde tutmak için çok çalıştıysa da bir yandan Arap milliyetçilerin isyanları, diğer yandan da İngilizlerin saldırılarıyla Mısır kağıt üzerinde Osmanlı'ya bağlı kaldı. Ve 1906 yılında da İngilizlerin bastırmasıyla Taba'dan başlayarak Osmanlı-Mısır sınırı yeniden çizildi. Daha sonra Taba'nın Mısır sınırları içinde kalmasında Mısır ile İsrail arasında sürdürülen görüşmelerde Osmanlı belgelerinin önemli bir rol oynadığı belirtiliyor.
Doç. Dr. Recep Ulusoy: Türkçede kullanılan 'para' kelimesi Mısır'ın bize hediyesidir. Aynı zamanda halen Mısır'da kullanılan 'kuruş' ise Türklerin onlara hediyesidir.
Abdülkerim Refik (ABD): Osmanlı idaresi boyunca Mısır'da Memlüklerle Araplar arasında ordu ve üst yönetimde kontrolü ele geçirme mücadelesi yaşandı ve Memlükler sürekli olarak galip geldi. Bunda Osmanlıların Kafkaslar'dan gelerek Mısır'a yerleşen Çerkes ve diğer milletlerin önünü kesmemesinin de büyük rolü oldu.
Prof. Atilla Çetin: Mısır'da görevli olup daha sonra çeşitli sebeplerle İstanbul'a gelerek farklı görevlerde bulunan hatta başbakanlığa kadar bile çıkan çok sayıda isim bulunuyor. Mehmet Ali Paşa'nın yanında yetişen Arapkirli Yusuf Kamil Paşa, İstanbul'da başbakanlık görevine kadar çıktı.
|
|
|
|
