|
|
|
|
|
Osman Sabri
( 1905)- (11.10.1993)
|
|
Osman Sebri, diğer ismiyle Ape Osman, 1905 yılında, o yıllarda Malatya'ya bağlı olan şu anda ise Adıyaman sınırları içinde kalan Narince köyünde dünyaya gelir. Henüz 11 yaşındayken babasını yitirir. Babası bölgede Hoza Mirdesan ağası olarak tanınıyordu. Osman Sebri, amcası Şükrü'nün yanında büyür ve eğitimini çeşitli hocalardan alır.
Osman Sebri, daha 16 yaşındayken amcası tarafından evlendirilir. İlk eşinden Welato isminde bir oğlu olur. Welato 1970 yılında öldürülür. Osman Sebri, 1944 yılında Şam'da ikinci evliliğini yapar. Çerkez olan ikinci eşinden ise Hoşeng, Hoşin ve Heval isminden üç erkek ile Hingur ve Hevî isminde iki kızı olur.
Osman Sebri 1932 yılında Hawar'da yazmaya başladı. 1993 yılına kadar da çeşitli dergi ve gazetelerde şiir ve yazıları yayınlandı.
11.10.1993 yılında Suriye'nin başkenti Şam'da hayatını kaybeden Osman Sebri'nin naaşı, Derbasi'ye bağlı Berkevire köyünde bulunan şehitlik mezarlığında defnedildi.
Eserleri
Osman Sebri'nin yayınlanan eserlerinin isimleri şöyle: Bahoz 1956, Derdên me 1956 ve Çar leheng ise 1984'de yayınlandı. Ayrıca Osman Sebri'nin 1981 yılında Almanya'da Kürçe dil alfabesi çalışması da yayınlanan eserleri arasındadır. 1998 yılında da Osman Sebri'nin yaklaşık 100 şiiri A. Bali tarafından derlenerek, "Diwana Osman Sebri" ismiyle İsveç'te yayınlandı.
HAKKINDA YAZILANLAR
Özgürlüğe adanan bir ömür: Osman Sebri
ALİ GÜLER/BERLİN
Özgür Politika 5 Ocak 2005
Şair, edebiyatçı, yazar ve siyasetçi Osman Sebri'nin doğumunun 100. yılı, Berlin'de bulunan Kürt kurumları tarafından, 2005 yılı boyunca çeşitli etkinliklerle kutlanacak.
Bu yıl, şair, edebiyatçı, yazar ve siyasetçi Osman Sebri'nin doğumun 100. yılı. Çağdaş Kürt edebiyatına yaptığı hizmetlerin yanı sıra, başta XOYBUN olmak üzere çeşitli siyasi partilerin içinde yürüttüğü mücadeleyle Kürtlerin özgürlüğüne adanan bir ömür onunkisi...
O, özgürlük mücadelesine henüz hayatının baharındayken başladı. Amcalarıyla omuz omuza... Şex Sait isyanıyla atıldı kavgaya, XOYBUN ile alevlendirdi. İshak Nuri Paşa'nın imdadına yetişmek için koyulur asi ve heybetli Ararat Dağı'nın yoluna... Ancak, yarı yolda yakalanarak, zindana atıldı ve Ararat'a gidişi engellendi. Yine de bütün baskı ve tutuklamalara rağmen onun 88 yıllık Kürt Özgürlük Mücadelesi yürüyüşü hiçbir zaman engellenemedi...
İlk eylem: Şex Sait isyanı
Osman Sebri, 1905 yılında, Narince Köyü'nde dünyaya gelir. Çevrede yurtsever biri olarak bilinen Osman Sebri'nin ailesi, 1924 yılında Kürdistan'da başlayan Şex Sait, isyanında aktif yer alır. Bundan dolayı Osman Sebri'nin iki amcası Şükrü ve Nuri, Türk devleti tarafından Amed'de idam edilir. Ape Osman da baskılardan nasibini alır ve bu süreçte iki defa tutuklanarak, Türkiye zindanlarına atılır. Serbest bırakılan Osman Sebri, doğduğu köyünü terk ederek, sürgün yollarına düşer...
XOYBUN'un militanı Ağrı yolunda
Suriye'ye sürgüne giden Ape Osman, burada XOYBUN'un içinde yer alır. Ve mücadelesini burada yürütür. Yüreği ülke ve özgürlük aşkıyla kavrulan Osman Sebri, 1930 yılında İshak Nuri Paşa önderliğinde başlayan Ağrı isyanına katılma kararı alır. Ağrı'ya gitme hazırlığı içinde olan Osman Sebri, Güney Kürdistan'da yakalanır ve burada da bir süre zindanda kalır. Böylece özlemiyle tutuştuğu dağlara ulaşması engellenir. Osman Sebri, zindandan çıkana kadar Ağrı isyanı kanla bastırılmış ve binlerce Kürt vahşice katledilmiştir. Ama onun umutları yıkılmaz, özgürlük hayalleri sürer.
Ve tekrar XOYBUN ile ilişkiye geçerek, faaliyetlerine kaldığı yerden devam eder. Ama Ağrı hep volkan ateşi gibi Osman Sebri'nin yüreğinde yanar. Onun içindir ki, Ape Osman "Agiri" ismiyle 1982 yılında şu şiiri yazıyor:
".... Li sere te ye berz hat xemilandin,
Ba taceke gewr.
Ji we roje da tu xoşewisti,
Li nik me kurdan,
Hinge tu bu qiblegah ji bo mirov,
Di nava cihanda..."
Uzun yıllar Şam'da açtığı birçok kursla Kürt gençlerine Kürtçe dilini öğreten Ape Osman, birçok baskıya maruz kalır. Türkiye, Suriye ve Lüblan olmak üzere 1971 yılına kadar onlarca defa gözaltına alınarak, tutuklanır.
Suriye'de ilk Kürt partisi
Osman Sebri, 1957 yılında Dr. Nûredîn Zaza, Reşîd Hemo ve Hemîdê Derwêş gibi Kürt aydınlarıyla birlikte ilk defa Suriye'de bir Kürt partisini kurar. Ve partinin başkanı seçilir. Bu partide uzun yıllar kalan Osman Sebri, 1971 yılında istifa ederek, kendini tamamen Kürtçe dil, edebiyat ve yazıma verir.
Cegerxwîn ve Bedirxanlı yıllar
Küçüklüğünden beri şiir ve edebiyata ilgi duyan Ape Osman, Suriye'ye çıkmasıyla birlikte çağdaş Kürt edebiyatının isimleri olan Cegerxwîn, Mir Celalet Bedirxan ve Qedri Can ile arkadaşlık eder. Siyasi çalışmalarının yanında Kürt aydınlarıyla birlikte özellikle de M.Celalet Bedirxan ile Kürt yazım çalışmalarının içinde yer alır. Eksik olan Kürtçesini geliştirmek için Celalet'ten dil eğitimi alan Osman Sebri, 1932 yılında M.Celalet Bedirxan tarafından yayınlanmaya başlayan Hawar'ın temel yazarlarındandır. Qedri Can ile birlikte O, artık çağdaş Kürt edebiyatında Bedirxanların yanındadır. Hawar, Ronahî, Stêr ve Roja Nû dergilerinin yazarıdır.
Osman Sebri, 1933 yılında Qedri Can'a olan sevgisini "Ji Biren Rojen Kevin" isimli şiiri ile ifade ediyor:
"İsal sala me qut bu / Si'w sise bune si'w çar, / bi ax u wax, kufin u diltengi bu evar. / Bi dilei şikesti / Min deftara xwe ani, / Tevi qelem divite / Li peşberaa xwe dani. / U çume bazara dil, / Da tişteki bibhisim, / Rupeleki deftere / Reş bikim binivisim. / Daren di geliye dil / Ji ruki bu bun hilor, / Ji nevalen di nav da / Diherikin xwine sor..."
Bedirxanlar'ın Ape Osman'ı
Osman Sebri, Kürtlerin içinde "Apo" olarak tanınır. Apo ismi de M.Celalet Bedirxan'ın eşi Rewşen Hanım tarafından konulur. Rewşen hanım Osman Sebri'yi çok sevdiği ve saygı duyduğu için ona hep Apo diye hitap eder. Ve artık herkes Osman Sebri'ye "Apo" der.
Mir Celalet Bedirxan bir yazısında Osman Sebri'ye ilişkin şunları ifade ediyor: "Osman Sebri, Kürt yazar ve şairler içinde bir ilktir. Onun dili ve kalemi çok net sade ve anlaşılırdır."
Osman Sebri ise yazdığı biyografisinde şunları söylüyor: "Melayê Cizirî ve Ahmedê Xanî'nin eserleri yanımda olmadığı için o yıllarda Türkçe siyasi şiirler okurdum."
Yüzlerce şiir yazan, birçok dergi ve gazeteye öykü, düz yazı yazan Ape Osman, başka bir yazısında "ben bir şair ve edebiyatçıdan ziyade daha çok araştıran ve okuyan biriyim" diye kendisini tanıtıyor.
Öcalan tarafından ziyaret ediliyordu
Osman Sebri, 1993 yılında Şam'da son yolculuğuna çıkmadan önce sürekli Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan tarafından ziyaret ediliyordu. Öcalan ve Ape Osman Sebri'nin Kürt sorunu ve mücadele yöntemi üzerindeki tartışma ve sohpetleri birçok defa Kürt basını tarafından kamuoyuna aktarılmıştı.
Yıl boyu etkinlikler
Osman Sebri'nin doğumunun 100. yılı, Berlin'de yaşayan Kürt kurumları tarafından 2005 yılı boyunca düzenleyecek çeşitli etkinliklerle kutlanacak. Bir dizi etkinlik takvimini çıkaran kurumlar, yayınladıkları ortak bildiride şu noktalara dikkat çekiyorlar: "Ape Osman, Kürt halkı için yürüttüğü çalışma ve uzun mücadele yaşamında Kürt halkı içinde kutsal bir yere sahip. Yaşamı boyunca bütün zorluklara rağmen hiçbir zaman kendisini geri çekmemiş ve özgürlük mücadelesinin en ön saflarında yerini almıştır. Ape Osman, düşünce ve kalemiyle düşman zindanlarından gösterdiği direnişle kendi kararlılığını dost ve düşmana göstermiştir. Biz, Berlin'deki Kürtler de, Osman Sebri'nin özgürlük yürüyüşünün, yolumuzu aydınlatmasını umut ediyoruz."
İlk etkinlik 9 Ocak'ta
Osman Sebri'yi anma etkinlikleri 9 Ocak 2005'te başlıyor. Berlin'de yapılacak kitlesel geceye yüzlerce kişinin katılması bekleniyor. Çeşitli konuşmaların yapılacağı gecede zengin bir kültür programı da var. Gûle, Demokrat Taha, Hozan Aydın, Ribar Amedi gibi sanatçılar da geceye katılacak. Gece öncesi yapılacak bir seminerle de Osman Sebri'nin yaşamı anlatılacak. Osman Sebri etkinliklerinin takvimi şöyle:
* 09. 01.2005 tarihinde Osman Sebri'nin hayatının anlatılacağı seminer düzenlenecek. Seminer, A. Bali tarafından verilecek. Ardından Osman Sebri'nin düşüncesi üzerine bir panel yapılacak. Panelistler: M. Mele Ahmed ve Dr. Mecid Shexo. Aynı gün akşam da Nortalgie Festsale Streittr. 86, 13587 Spandua-Berlin adresinde kitlesel bir gece düzenlenecek.
* 13.02. 2005 tarihinde Kürt Enstitüsü'nde Osman Sebri'nin dil ve edebiyat üzerindeki çalışmasının anlatılacağı bir seminer yapılacak. Semineri Dr. Serwer ve M.E. Pencewînî verecek.
* 06.03.2005 tarihinde Osman Sebri'nin kesayetisi üzerinde panel yapılacak. Mala Kurda da verilecek panel A. Bali tarafından verilecek.
* 03.04.2005 tarihinde ise Osman Sebri ve Hozan Ahmad Daşti üzerinde Dr. Gundi ve Sipan Rasch tarafından bir seminer verilecek. Seminer, AWADANİ derneğinde yapılacak.
* 08.05.2005 tarihinde de Osman Sebri'nin kitapları üzerinde bir panel yapılacak. SOZK e. V c/o KOMKAR derneğinde yapılacak panel Sipan Rasch tarafından verilecek.
Sürgünde son yolculuk…
|
|
|
|
