|
|
|
|
|
Kemal Burkay
|
|
Türkiye Kürdistanı Sosyalist Partisi (PSK) Genel Sekreteri
1937 yılında Tunceli’nin Mazgirt İlçesi’nin Kızılkale Köyü’nde doğdu. Babası köy eğitmeniydi. İlkokulu babasının eğitmenlik yaptığı çevre köylerde ve kendi köyünde okudu. 1949 yılında Akçadağ Köy Enstitüsü’ne girdi. Orada ve Diyarbakır-Ergani’de köy enstitüsünü tamamladı, 1955 yılında öğretmen oldu. 1956 yılında Elazığ Lisesi’nde sınavlara girerek lise diploması da aldı. Aynı yıl Ankara Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu. 1960 yılında bitirdi. Erzurum’da askerlik, Elazığ’da kaymakamlık stajı ve Osmaniye’de kısa bir süre kaymakamlık yaptı. Ancak merkeze alındı. Bunun üzerine resmi görevden ayrıldı. 1964 yılında Elazığ’da serbest avukatlığa başladı. Daha sonra Tunceli’ye geçti. Köy öğretmenliği yıllarında şiirler ve hikayeler yazdı. 1964 yılında ilk romanı “Yaşamanın Ötesinde”, Vatan gazetesinde tefrika edildi. İlk şiir kitabı “Prangalar” 1967 yılında basıldı. 1965 yılında Elazığ’da “Çıra” adlı edebiyat dergisini çıkarıp yönetti. Edebi ve siyasi çok sayıda kitabı var.
Kemal Burkay, 1965 yılında Türkiye İşçi Partisi’ne üye oldu ve partinin Elazığ, Tunceli, Bingöl ve Erzincan illerinde örgütlenmesinde rol aldı. 1965 seçimlerinde yaşını büyüterek TİP’in Bingöl adayı oldu. 1968 yılında TİP Genel Yönetim Kurulu’na, bir yıl sonra ise Merkez Yürütme Kurulu’na seçildi. 1969 yılında TİP’in Tunceli adayı oldu. 12 Mart döneminde 1972 yılında yurt dışına çıktı. 1974 yılında çıkan af yasasının ardından Türkiye'ye döndü. Ankara’da yine serbest avukatlığa başladı. Aynı yılın sonunda bir grup arkadaşıyla birlikte illegal Türkiye Kürdistanı Sosyalist Partisi’ni (PSK) kurdu ve genel sekreterliğe seçildi. Burkay ve arkadaşları 1975 yılında Özgürlük Yolu dergisini, 1977 yılında ise, 15 günlük Roja Welat gazetesini çıkardılar. PSK, bağımsız aday göstererek 1977 yılında (Mehdi Zana) Diyarbakır, 1979 yılında ise Ağrı belediye başkanlıklarını kazandı. Mart 1980’de yurt dışına çıktı. İsveç’ten politik iltica alan Burkay, çalışmalarını yurt dışında sürdürüyor.
Siyasi Kürtçülüğün önemli isimlerinden olan Kemal Burkay, silahlı mücadeleyi reddeden yanıyla PKK’dan ayrılıyor. İki defa evlenen Kemal Burkay, dördü kız, biri erkek beş çocuk babası. Kemal Burkay, halk müziği sanatçısı Seher Dilovan’ın dayısı.
ESERLERİ:
1- Yaşamanın Ötesinde; roman, Türkçe, 1964 yılında, Vatan gazetesinde tefrika edildi.
2- Prangalar; şiirler, Türkçe, 1967 yılında Ankara’da, Memleket Yayınları arasında basıldı.
3- Helbestên Kurdî (Kürtçe Şiirler); şiir, marş ve manzum fabller. 1974 yılında Almanya’da, “Ronahi Yayınları” arasında basıldı.
4- Dersim; şiirler, Türkçe, 1975 yılında Ankara’da Toplum Yayınları arasında basıldı.
5- Dehak’ın Sonu (Dawiya Dehak); manzum piyes, iki dilde (Kürtçe ve Türkçe). Önce Özgürlük Yolu dergisinde (1978, sayı: 37-38) yayınlandı. Daha sonra 1991 yılında İstanbul’da, Deng Yayınları arasında, Kürtçe ve Türkçesi birarada basıldı.
6- Alıko û Baz; Kürtçe, çocuk kitabı, öykü; 1988 yılında Stokholm’de, Roja Nu Yayınları arasında basıldı. Daha sonra Almanya’da Komkar Yayınları arasında “Aliko und Bussard” adıyla Almanca çevirisi yayınlandı.
7- Kürtçe Dil Dersleri (Dersên Zmanê Kurdî); “Baran” adıyla 1988 yılında Roja Nu Yayınları arasında basıldı. Daha sonra İstanbul’da Deng Yayınları arasında yeni baskıları yapıldı.
8- Özgürlük ve Yaşam (Azadî û Jîyan); Türkçe ve Kürtçe; Prangalar ve Dersim şiir kitaplarından yapılan bir seçme, Kürtçe çevirisiyle birlikte 1988 yılında Roja Nu Yayınları arasında basıldı. 1993 yılında İstanbul’da, Deng Yayınları arasında ikinci baskısı yapıldı.
9- Çarin (Rubailer); Kürtçe; 1992 yılında, Roja Nu Yayınları arasında basıldı. Daha sonra yenileri eklenerek ve Türkçeye de çevrilerek 1996 yılında İstanbul’da, Deng Yayınları arasında iki dilde ve birarada yayınlandı.
10- Geçmişten Bugüne Kürtler ve Kürdistan, Cilt-1; Kürdistan tarihi, coğrafyası ve Kürt edebiyatı ile ilgili araştırma, 544 sayfa, Türkçe, 1992 yılında İstanbul’da, Deng Yayınları arasında basıldı. Engellemelere rağmen şimdiye kadar dört baskı yaptı. Ayrıca Bulgarca ve Rumca’ya çevrilerek Bulgaristan’da ve Atina’da yayınlandı.
11- Yakılan Şiirin Türküsü; şiirler, Türkçe, 1993 yılında İstanbul’da Deng Yayınları arasında basıldı.
12- Berf Fedi Dıke (Kar Utanır); şiirler, Kürtçe, 1995 yılında İstanbul’da Deng Yayınları arasında basıldı.
13- Can Taşır Dicle; şiirler, Türkçe, 1998 yılında İstanbul’da, Deng Yayınları arasında basıldı.
Burkay’ın Türkçe ya da Kürtçeye çevirdiği bazı eserler:
1-Kürt Çoban (Şıvanê Kurd); yazarı Ereb Şemo, Kürtçe Roman. Burkay bu eseri Kürtçe orijinalinden Türkçeye çevirdi, 1977 yılında İstanbul’da Özgürlük Yolu Yayınları arasında basıldı.
2-Memê Alan Destanı; Kürtçe destan, Roger Loscot’nun derlemesi. Burkay’ın Kürtçe orijinalinden çevirdiği bu eser 1977 yılında İstanbul’da, Özgürlük Yolu Yayınları arasında basıldı.
3-Dağ Çiçekleri (Kulîlkên Çiya); Eskerê Boyik’in şiirleri. Burkay’ın Kürtçeden Türkçeye çevirdiği bu şiirler 1979 yılında İstanbul’da, Özgürlük Yolu Yayınları arasında basıldı.
4-William Tell; Katharina Scherman’ın eseri. Burkay’ın İngilizcesinden Kürtçeye çevirdiği bu çocuk kitabı 1993 yılında Roja Nu Yayınları arasında basıldı.
Burkay geçmişte Türk edebiyat dergilerinde ve gazetelerde (Varlık, Dost, Papirüs, Yarına Doğru, Sesimiz, Yeni Toplum vb.) yine Kürt sol ve yurtsever kesimlerince çıkarılan, bazısını da kendisinin yönettiği dergi ve gazetelerde ( Çıra, Yeni Akış, Ezilenler, Ronahi, Özgürlük Yolu (Riya Azadi), Roja Welat, Roja Nu, Dengê Komkar, Sol Birlik, Tevger, Özgür Gelecek, Deng, haftalık Azadi, Ronahi, Hêvi, Roja Teze, 15 günlük Dema Nu vb) -bir bölümü değişik isimlerle- edebi, siyasi ve teorik nitelikte yazılar yazdı. Bu yazıların bir bölümü yine değişik isimlerle kitap halinde de yayınlandı, ki Burkay bunların bazısını –sözkonusu isimleri hala kullandığı için- şu anda açıklamayı uygun bulmuyor.
Burkay’ın eserlerinin bazısı ise, ne yazık ki, kaç-göç arasında kayboldu. Bunlar arasında bir piyes, bir radyofonik oyun, antoloji olarak yayınlanmak üzere 20 kadar Türk şairinden Kürtçeye yapılmış çeviriler, yine La Fontaine’den Kürtçeye çevrilmiş 60 kadar şiir vardı.
Burkay’ın şiirlerinin bazıları İngilizce, Almanca, İtalyanca, İspanyolca, Bulgarca, Rumca, Arapça ve Farsça dillerine çevrilip dergilerde yayınlandı, ya da antolojilerde yer aldı. Prangalar ve Dersim’den yapılan bir seçme ise Almanca’ya çevrilerek “Helin” adıyla, 1993 yılında Almanya’da, Komkar Yayınları arasında basıldı.
Burkay’ın kimi teorik ve siyasal nitelikteki eserleri:
1-Türkiye Şartlarında Kürt Halkının Kurtuluş Mücadelesi; inceleme-araştırma, Türkçe, 1973 yılında Almanya’da, Ronahi yayınları arasında, “Hıdır Murat” adıyla yayınlandı. Burkay’ın Kürt sorununa ilişkin temel görüşlerinin derli-toplu biçimde ilk ifade edildiği eser.
2-Milli Demokratik Devrim; teorik çalışma, Türkçe, Ronahi Yayınları, 1973, Almanya.
3-Sosyal Emperyalizm Sorunu ve Türkiye’de Maocu Akım; teorik çalışma, Özgürlük Yolu Yayınları, 1976, Ankara.
4-Milli Mesele ve Doğu’da Feodalite-Aşiret; inceleme, Türkçe, 1976 yılında Ankara’da Özgürlük Yolu Yayınları arasında, yazar adı “C. Aladağ” olarak basıldı. Daha sonra yurt dışında Komkar yayınları arasında ve adında “Doğu” yerine Kürdistan kullanılarak ikinci kez basıldı.
5-Kürdistan’ın Sömürgeleşmesi ve Kürt Ulusal Hareketleri; inceleme, Türkçe, 1978’de Ankara’da, Özgürlük Yolu Yayınları arasında, yazar adı C. Aladağ olarak basıldı. Daha sonra yurt dışında Burkay’ın kendi adıyla yeni baskısı yapıldı.
6-Emperyalizm ve Kültür; teorik çalışma, 1978 yılında Ankara’da, TÖB-DER Yayınları arasında basıldı.
7-Devrimcilik mi Terörizm mi? PKK Üzerine bir inceleme, Türkçe, Özgürlük Yolu Yayınları, 1984, Avrupa.
8-Kürt Sorunu, Barış, Demokrasi; Deng dergisinde ve Azadi gazetesinde Ali Dicleli adıyla yayınlanan yazılar. Yine aynı isimle, 1995 yılında Deng Yayınları arasında basıldı.
9-Seçme Yazılar, Cilt-1; Deng Yayınları, 1995-İstanbul.
10-Seçme Yazılar, Cilt-2; Deng Yayınları, 1996-İstanbul.
Burkay’ın broşür halinde yayınlanan ürünlerinin bir bölümü ise şunlar:
1-Küçük Burjuva Sapmaları ve Tutarlı Sosyalist Politika; 1979, Roj Yayınları.
2-14 Ekim Seçimlerinde Kitlelere Gerçek Kurtuluş Yolunu Gösterelim; 1979, Roj yayınları.
3-Sosyalist Ahlak Üzerine; 1988, TKSP Yayınları.
4-Devrimci Demokratlar Üzerine ve UDG Neden Hayata Geçmedi; 1981, Özgürlük Yolu Yayınları;
5-İran ve İran Kürdistanı devrimi, 1982, TKSP Yayınları;
6- Parti Üzerine; 1982, TKSP Yayınları;
7-Parti Militani İçin, 1988, TKSP Yayınları;
8-TKSP - İlkeleri, Mücadele Anlayışı; 1988, TKSP Yayınları.
9-TKSP Yurt Dışı Konferansı Tezleri; 1989, TKSP Yayınları.
10-Kadın Sorunu; 1996, Deng Yayınları, İstanbul.
11-Din ve Siyaset; 1996, Deng Yayınları, İstanbul.
12-25 Yıl - İlkeli, Uzun Soluklu Bir Mücadele, 1999-Köln, PSK Yayınları
Bunlardan ayrı olarak Burkay anılarını da yazdı. Ekleriyle birlikte yaklaşık dört cilt tutan anıların birinci cildi “Anılar-Belgeler, Cilt-1” adıyla, Kasım 2001’de, Roja Nu yayınları arasında basıldı.
HABER
Burkay: Sürece destek olmaya hazırım
İçişleri Bakanı Beşir Atalay'ın ajandasında Kürt sorununun çözümü için görüşülecek kişiler arasında yer alan Kemal Burkay, uzun yıllar sonra ilk kez konuştu. 30 yıllık yurtdışı serüveninin 28 yılını İsveç'te geçiren Burkay, şiddete karşı çıktığı için PKK'nın boy hedefi oldu. Siyasetçi kişiliğinin yanı sıra, edebiyatçı ve şair yönüyle de tanınan Burkay, Kürt açılımını 'cesur bir adım' olarak nitelendirdi. Burkay, Kürt açılımı ve sorunun çözümüyle ilgili şu mesajları verdi.
ÖNCE ŞİDDET DURMALI:
Özel televizyon ve radyolarda Kürtçe yayın hakkı verileceği, hükümete mal edilerek dile getiriliyor. Eğer açılımdan bu kastediliyorsa, bunlar sorunu karşılamaktan çok uzaktır.
PKK'YA ÇAĞRI:
Çatışmanın yarar getirmediğini gördük. 25-30 yıl heba oldu. Ancak yine de bu adımlar bir başlangıçtır, desteklemek gerekir, arasında durmak gerekir. PKK'da sorumluluk hissediyorsa bu süreci desteklemelidir.
ENGELLER KALKARSA DÖNERİM:
Bizim gibi insanların ülkelerine rahat dönmeleri önündeki engeller kaldırılmalıdır. Bunlar olursa dönmeyi düşünebilirim.
|
|
|
|
