|
|
|
|
|
Ahmed Nabi Magoma
( 1897)- (26.3.1961)
|
|
Kafkas yurtseveri, bilim ve siyaset adamı, yazar. 1897 yılında Dağıstan'ın Andi yöresinde Godoberi köyünde doğdu. Orta ve lise öğrenimini Temirhan Şura (Buynak) kentinde yaptı. 1917 Rusya devriminin karışıklıkları, anayurdunda yüksek öğrenim görmesine olanak vermedi. İhtilalden hemen sonra kurulan Dağıstan Milli Şurası tarafından doğduğu Andi yöresine komiser (yönetici) olarak atandı. Bağımsız Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'nin (11 Mayıs 1918) ilanından sonra da aynı görevi sürdüren Magoma, önce Kuzey Kafkasya topraklarını işgal eden beyaz "Gönüllü Ordu"ya sonra da "Kızılordu"ya karşı yapılan silahlı mücadeleye katıldı.
Kuzey Kafkasya'nın Kızılordu tarafından bütünüyle işgali üzerine önce Gürcistan'a, oradan da Türkiye'ye sığınmak zorunda kaldı (1921). Bir süre İstanbul'da yaşadıktan ve Kafkas göçmenlerine yardım için oluşturulan komitede görev yaptıktan sonra, 1923 yılında Çekoslavakya hükümetinin Kafkasyalı göçmenlere tanıdığı olanaklardan yararlanarak oraya gitti ve Prag Teknik Üniversitesi'ne kaydoldu. Öğrenim yılları boyunca Prag’da kurulmuş bulunan "Kuzey Kafkasyalı Öğrenciler Birliği"nde başkan ve yönetim kurulu üyesi sıfatıyla aktif rol oynadı. Mühendis olarak bitirdiği bu üniversitede görev aldı ve zaman içinde elektroteknik ve mekanik profesörü olarak Prag bilim çevrelerinde iyi bir ün kazandı. Bu süre içinde Kafkasya’nın ulusal kurtuluş davası ve Kafkasyalı göçmenlerin sorunlarıyla ilgili çalışmalara da aktif bir şekilde katılıyordu.
İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra sürgündeki diğer Kafkasyalı liderler gibi Ahmed Nabi Magoma’da Berlin’e giderek Kafkasya’nın kurtuluşu için yapılan toplantılara katıldı (1942). Eski ve yeni Kafkas göçmenlerinin genel toplantısında oluşturulan "Kuzey Kafkasya Milli Komisyonu (Komitesi)"nin Başkanlığına getirildi. Bu komitenin çalışmaları sayesinde en azından Almanlar’a esir düşmüş bulunan binlerce Kafkasyalı Sovyet askeri esir kamplarından kurtularak yaşamlarını daha iyi koşullar altında sürdürme olanağına kavuştular.
Savaş sonrasında da binlerce Kuzey Kafkasyalı mülteci onun ve arkadaşlarının çalışmaları sayesinde Sovyetlere teslim edilmekten kurtularak ABD, Avustralya, Türkiye ve Yakındoğu ülkelerine göç etme olanağını buldular. 1951'de Münih'de toplanan Kuzey Kafkasya mültecilerinin kongresinde Profesör Ahmed Nabi Magoma tekrar Kuzey Kafkasya Milli Komitesi'nin başkanlığına seçildi. Komitenin işlerini yürütmek, ulusal kurtuluş davasının bayraktarlığını yapmak, Kafkasyalı göçmenlere yardım etmek, çeşitli sosyal ve siyasal kuruluşların toplantılarına katılmak ve memorandumlar vermek, Münih'de Kafkasya İstiklal Komitesi'nin organı olarak Rusça, Türkçe, İngilizce yayınlanan "Kavkaz-Kafkasya" (daha sonra Obedınennıy Kavkaz-Birleşik Kafkasya) dergilerine komünist diktatörlüğünü ve Sovyet koloniyalizmini eleştiren ve teşhir eden yazılar yazmak suretiyle yurdunun ulusal kurtuluş davasına hizmet etmeyi sürdürdü. Başkanı olduğu Kuzey Kafkasya Milli Komitesi, diğer Kafkas örgütleriyle birlikte, Kafkasya’ dan toptan sürgün edilen Karaçay Malkar ve Çeçen İnguş halklarının durumunun ele alınması için birçok kez Birleşmiş Milletler örgütüne başvurmuş ve bu konunun örgütte bir dereceye kadar ele alınmasını sağlamayı başarmıştır. Bu yıllarda Münih'deki özel bir mühendislik okulunda matematik, elektroteknik ve mekanik dersleri vermek suretiyle hayatını kazanan Prof. A.N.Magoma, aynı zamanda "Sovyetler Birliği Milletlerini Kurtarma Cemiyeti" (Paris Bloku) ve "Sovyetler Birliğini Öğrenme Enstitüsü” gibi kuruluşlann çalışmalarına da aktif şekilde katılıyordu. Bu kuruluşların organı olarak yayınlanan İngilizce "Problems of the Peoples of the USSR" (Münih) ve Türkçe “Dergi", Rusça "Vestnik", Arapça "Elmecelle" (Münih) gibi dergilere de anayurdunun durumu ve sorunları ile ilgili yazılar yazıyordu.
26 Mart 1961'de Münih'de öldü.
|
|
|
|
